W latach 2014-2020 Polsce przyznano 82,5 mld euro w ramach polityki spójności Unii Europejskiej. Jednym z kluczowych programów obecnej perspektywy finansowej jest Pogram Operacyjny Inteligentny Rozwój (POIR) z budżetem na poziomie 8,6 mld euro. PO IR wspiera w szczególności działania polegające na opracowywaniu i wdrażaniu innowacji oraz zwiększaniu potencjału przedsiębiorstw do prowadzenia działalności B+R+I, w szczególności dotyczące inwestycji w infrastrukturę̨ B+R.
Na jakie środki może liczyć Polska w latach 2021-2027?
Zgodnie z projektem rozporządzenia ogólnego z dn. 29 maja 2018 r. całkowita alokacja dla Polski na lata 2021-2027 w ramach polityki spójności wyniesie ok. 64,4 mld euro tj. o ponad 18 mld mniej niż w latach 2014-2020. Opracowane przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju założenia Umowy Partnerstwa określają strategię wykorzystania środków polityki spójności, a także obszary, które będą wspierane. Biorąc pod uwagę kierunek wskazany przez KE i Radę UE nowa perspektywa finansowa będzie skoncentrowana na następujących celach:
- Cel 1 – bardziej inteligentna Europa (Smarter Europe)
- Cel 2 – bardziej przyjazna dla środowiska bezemisyjna Europa (a Greener, carbon free Europe)
- Cel 3 – lepiej połączona Europa (a more Connected Europe)
- Cel 4 – Europa o silniejszym wymiarze społecznym (a more Social Europe)
- Cel 5 – Europa bliżej obywateli (a Europe closer to citizens) – zintegrowany i zrównoważony rozwój wszystkich typów terytoriów
Główny nacisk na innowacyjność, B+R i współpracę nauki z biznesem
W Polsce udział nakładów krajowych brutto na badania i rozwój (B+R) w PKB wynosi ok. 1,2% – znacząco mniej niż średnia UE, która wynosi ok. 2,1% (dane za 2018 r.). Istnieje zatem konieczność wzmocnienia innowacyjności gospodarki, w szczególności poprzez dalsze zwiększenie nakładów na B+R przedsiębiorstw i instytucji badawczych, ściślejszą współpracę nauki z biznesem oraz inwestycje w infrastrukturę do prowadzenia działalności B+R+I. Zadania te w latach 2021-2027 będą realizowane poprzez implementację celu polityki 1 – bardziej inteligentna Europa, w ramach której planowane jest wsparcie następujących obszarów:
- działalność B+R przedsiębiorstw i konsorcjów z ich udziałem;
- inwestycje w infrastrukturę do wdrożenia wyników prac B+R;
- współpraca przedsiębiorstw z sektorem nauki i podmiotami sektora publicznego w procesie tworzenia, rozwoju i wdrażania innowacji;
- zwiększenie podaży innowacji ze strony sektora nauki – rozwój kadr, współpracy między instytucjami (w tym z renomowanymi ośrodkami badawczymi z zagranicy) oraz zasobów technicznych niezbędnych do prowadzenia badań przemysłowych i prac rozwojowych, ukierunkowanie publicznych prac B+R na wybrane obszary problemowe kluczowe dla nowoczesnej gospodarki;
- ochrona własności intelektualnej;
- transfer technologii;
- inwestycje w infrastrukturę B+R (w szczególności w przedsiębiorstwach);
- inwestycje produkcyjne w MSP, w szczególności zwiększające ich zaawansowanie technologiczne;
- stymulowanie popytu na innowacje ze strony przedsiębiorstw, zwłaszcza z sektora MSP;
- zwiększanie zdolności przedsiębiorstw do tworzenia produktów i usług o potencjale eksportowym (poszukiwanie nowych rynków, rozwój produktów, zmiany modelu biznesowego);
- transformacja cyfrowa gospodarki, polegająca na:
- transformacji modeli biznesowych polskich przedsiębiorstw w kierunku Przemysłu 4.0 i gospodarki opartej na danych, a w szczególności automatyzacja, robotyzacja i cyfryzacja przedsiębiorstw, zwiększenie wykorzystania systemów procesowych, wsparcie przestawienia firm na cyfrowy łańcuch dostaw i wprowadzenie TIK do codziennej działalności);
- zwiększaniu podaży e-usług sektora publicznego (wspieranie projektów z zakresu e-administracji, w tym w zakresie cyfryzacji i zwiększenia dostępności danych publicznych) jako katalizatora popytu na produkty rewolucji cyfrowej;
- wsparciu rozwoju innowacyjnych usług dla MSP, w tym zwiększenie zdolności krajowego ekosystemu do sieciowania (a docelowo do klasteryzacji) podmiotów biznesowych i naukowych;
- rozwoju systemów doskonałości procesowej i produktowej przedsiębiorstw – upowszechnienie systemów i standardów jakości wśród przedsiębiorstw, wsparcie popytu na projakościowe usługi instytucji otoczenia biznesu (w tym mentoring, sieciowanie, zmiana modeli biznesowych, internacjonalizacja);
Planowany budżet na realizację programów wsparcia dotyczących powyższych obszarów wyniesie minimum 14 mld euro i zostanie rozdysponowany pomiędzy odpowiedniki obecnych programów POIR, POPC, POPW, RPO, a także nowy program ponadregionalny. Zdecydowanie największa część z puli 14 mld euro przypadnie na następcę obecnego programu POIR. Można się spodziewać, że będzie to alokacja zbliżona do tej z lat 2014-2020, a program w znacznej mierze będzie kontynuacją POIR. Kontynuowane będą zarówno obszary dystrybucji środków (prace B+R, wdrożenia wyników B+R, otoczenie i infrastruktura B+R) jak również ukierunkowanie wsparcia na inteligentne specjalizacje. Kontynuowane będzie również wsparcie dla przedsiębiorstw każdej wielkości zarówno nowych firm (w tym start-upów), MSP, jak i dużych przedsiębiorstw zarówno w zakresie prowadzenia działalności B+R jak i tworzenia infrastruktury B+R.
Podsumowując, pomimo znaczących cięć budżetu przeznaczonego dla Polski na lata 2021-2027 w ramach polityki spójności, nie należy się spodziewać istotnych cięć środków przeznaczonych na innowacje i B+R w stosunku do perspektywy finansowej 2014-2020. Na nową pulę środków trzeba będzie jednak poczekać najprawdopodobniej do 2022 roku. Tymczasem dostępne są jeszcze środki z budżetu na lata 2014-2020, w szczególności na finansowanie prac badawczo-rozwojowych. Szczegóły aktualnych konkursów znajdziesz tu: http://pmgconsulting.eu/szybka-sciezka/